داستایوفسکی- رمان شبهای روشن

داستایفسکی، فرزند دوم پزشک ویژه مستمندان، در مسکو به جهان آمد. ظاهراً نخستین سال های زندگیش در محیطی محصور و منزوی سپری شد. پدرش مردی تندخو و مستبد و مشروبخوار بود و با این همه با توجه به معیارهای زمانه از تحصیلات عالی برخورداری داشت؛ مادرش زنی فرهیخته تر از پدر و از خانواده ای اصیل بود. خانواده داستایفسکی، به جز خواندن انجیل، به مطالعه ادبیات روسی و مهمترین نشریه های روز دلستگی داشت. احتمالاً برجسته ترین خاطرات دوران کودکی داستایفسکی تماشای نمایش چپاولگران شیلر به سن ده سالگی است. کیفیت های نمایشی این اثر و دعوی آزادی رمانتیک گونه آن معنایی ماندگار و عمیق بر داستایفسکی نویسنده بر جا گذارد. مستغلاتی فقرزده نیز که پدر او در 1831 به چنگ آورد و شامل دو روستای استان تولا بود و در آن خانواده داستایفسکی تعطیلات سالانه خود را می گذراند تأثیری همسان بر او داشت. حضور در این مستغلات نخستین آشنایی واقعی داستایفسکی با مردم روس بود که بعدها بسیار فصیح پیرامون آنها به نوشتن پرداغخت. از آثار شیلر و استان نکبت بار تولا درونمایه ها و رویدادهایی بیرون تراوید که ذهن داستایفسکی را در سراسر زندگی به خود مشغول داشت و تأثیر عمده خود را در آخرین رمان او، برادران کارامازف، برجا گذارد.
به سال 1837، دو سالی پس از مرگ پدر، که ظاهراً به دست دهقانان خود کشته شد، مادرش درگذشت. داستایفسکی در مؤسسه مهندسی نظامی سن پترزبورگ به تحصیل پرداخت و هرچند در آنجا به تحصیل رشته فنی مشغول بود اما ظاهراً بیشتر وقت خویش را منحصراً به مطالعه آثار کلاسیک روسی و نیز آثار برخی نویسندگان گوناگون اروپایی (از والتر اسکات تا هوفمان و دوکوئینسی و بالزاک) اختصاص می داد. در این هنگام به مسائل فوق طبیعی و ترسناک دلبستگی داشت. پس از اتمام دوره مهندسی و فراغت از خدمت نظام یکسره به ادبیات روی آورد. داستایفسکی در 1846 بی درنگ به دنبال انتشار نخستین کتاب عمده خود، بیچارگان، ترجمه اوژنی گرانده، اثر بالزاک، را منتشر کرد. بیچارگان با تحسین بسیار از جانب منتقد برجسته، و.گ.بلینسکی، مواجه شد و کمابیش یک شبه نویسنده آن در ادبیات روسی تثبیت گردید. اثر دوم او به نام همزاد (1846) موفقیت اثر نخست را تجدید نکرد. داستایفسکی در همین زمان با به کار گرفتن درونمایه هایی همچون قدرت افسانه (ارباب، 1847) و قدرت رؤیا (شب های سفید، 1848) به تجربه های ناموفقی دست یازید. در اواخر دهه 1840 به گروه پتراشفسکی راه یافت و در بحث های آنان پیرامون سوسیالیسم آرمانی و انقلاب شرکت جست. او به یقین از چنین عقاید زمانه تأثیر پذیرفت، هرچند آثارش عاری از موضوع هایی است که نشان دهد او صادقانه به آرای انقلابی پرداخته است. داستایفسکی همراه با دیگر اعضای گروه پتراشفسکی دستگیر شد، به زندان افتاد و در دادگاه نظامی به اعدام محکوم گردید. اتهام عمده او این بود که نامه معروف بلینسکی را به گوگول به صدای بلند در یکی از نشست های گروه خوانده است.
ادامه...    

---

فایل پی.دی.اف «شبهای سپید»